2. NAY LÀ LÚC CẦN ĐÒI HỎI
MỘT TÂM TRƯỜNG BỒ TÁT
Trung Hưng Bửu Tòa (Đà Nẵng)
ngày 05-01 Kỷ Hợi (Thứ Năm 12-02-1959)
THI
LÝ nào cũng quyết dựng Trung Tông
GIÁO hóa nhơn sanh hiểu đại đồng
Lão chào chư Thiên ân, chư chức sắc, chư đệ, chư muội. Thành tâm nghiêm đàn, an tọa nghe dạy.
Lão lấy làm cảm động trước hoàn cảnh của chư hiền đệ, hiền muội với một tâm trạng tấn thối nan phân,([3]) nhưng đã nhận thấu ([4]) con đường cứu thế của Chí Tôn trong buổi Tam Kỳ này.
Vì lòng yêu thương chúng sanh, nhơn loại mà Thầy phế Ngọc Kinh giáng trần mở đạo. Các hàng Chánh Giác Thánh Tôn cũng vì Thầy mà bỏ nơi an lạc niết bàn, cùng đến mười phương thế giới ([5]) giúp Thầy tế độ quần linh.([6])
Các hiền đệ, hiền muội đây cũng đồng sứ mạng ([7]) thọ lịnh nơi Thầy, đến cõi ta bà ([8]) để đương vi ([9]) quyền pháp, làm cơ hữu hình ([10]) rao truyền chánh giáo. Song ([11]) vì các hiền đến đây sa đắm mùi đời, nghiệp duyên lôi cuốn, mà lòng mình phải mờ tối, chơn tánh bị danh lợi bao che.
Hôm nay dù sao cũng được ân phước cùng Thầy chung trong thánh hình Đại Đạo, cũng có ngày trí tuệ viên minh.([12]) Nay là lúc cần đòi hỏi ở chư hiền đệ, hiền muội một tâm trường Bồ Tát ([13]) với sứ mạng xây dựng quyền pháp trung hưng Thánh Hội,([14]) để giữ lấy chơn truyền,([15]) hầu ([16]) cứu chuộc ([17]) danh nghĩa Đạo Trời bị lem ố mà con đường tận độ([18]) đã bị ngăn lấp, nhơn sanh không nẻo thoát thân trong buổi tai kiếp mạt đời. Nơi nầy phải chịu đương lấy ([19]) sứ mạng trung hưng chánh pháp,([20]) hoài bão ([21]) sự nghiệp lâu dài.
Các đệ cũng đã từng nghe, được biết nội tình ([22]) nền đạo giữa các chi phái miền Nam
Về bên ngoài, các chủ nghĩa, học thuyết, tôn giáo đã đua nhau tranh thắng từ bước từ giờ.([25]) Công nghiệp ([26]) họ đã có từ lâu. Tuổi tên họ đã đầy trong thiên hạ. Hậu thuẫn ([27]) họ đã sẵn. Thế lực họ đã nhiều. Lĩnh vực rộng, tổ chức sâu, tài cán dư, của tiền đủ.
Nền đạo ta còn mới mẻ, giáo lý ít người hay,([28]) thế yếu sức cô, mà tổ chức điều hòa khoa học tân tiến, nên ai cũng ngờ, ai cũng dọa, ai cũng ganh tỵ, gièm pha. Chánh thể nào lên cũng nghi kỵ, tìm đủ phương hạn chế kiềm hãm. Bao nhiêu mũi tên đương chầu đến.([29]) Bao nhiêu trái đấm sắp liệng vào. Thành trì của ta hầu ([30]) bị xô ngã, thế mà mấy người hay, mấy người biết cái nguy cơ sắp tới nay mai.
Tại sao mà có những đối phương thù nghịch dữ dội ấy? Trong đó cũng có nhiều lý do. Một lý do chính là không giữ được thuần chơn vô ngã, lại chất đầy bổi rác ([31]) nơi trong, để làm mồi cho ngọn lửa bên ngoài văng tới.
Nếu không ham danh mến lợi thì đâu bị miếng mồi vật chất nhử câu. Không ý gian ngoa thì có sợ gì oai vũ dọa nạt. Đã thiệt vô vi đạo đức, dễ ai hãm hại ghét ganh. Vì cũng tại nơi mình nhẹ lòng yêu thương nhơn loại, yêu chuộng tự do, yêu quý chánh pháp, yêu lấy thân danh,([32]) ưu tư xây dựng một cõi đời thái bình đạo đức.
Nói đến tình hình nội bộ, nó tương quan ([33]) là thế, nên phải chỉnh đốn lại mọi mặt theo chánh pháp chơn truyền. Mặc dù nơi đây các hiền đệ thiếu tài thiếu sức, nhưng đạo pháp không cần tài cậy sức mà cần ở tấm lòng. Tấm lòng ấy biết yêu quý giác ngộ, thì có yếu cũng mạnh, không tài cũng tài.
Một người mẹ nuôi được một bầy con là vì mẹ thương con. Cũng như một người con mà gánh nổi gia đình cho cha mẹ là vì con có hiếu. Vì thế, người xưa nói, một kẻ kia trói gà chưa chặt mà đến khi cha chết quan tài quàn ở trong nhà; khi nhà bị cháy, một mình kéo nổi quan tài ra ngoài. Đâu phải mạnh mà làm được việc ấy; chỉ có lòng giác ngộ, yêu thương. Lão tưởng bao nhiêu đây cũng làm được đại nghiệp cho đời.
Hồi mới khai Đạo chưa có một cái nhà thờ mà bây giờ bao nhiêu thánh đường đồ sộ, bao nhiêu thánh đền chói mắt ngất trời. Lúc đó trong một xứ vài người,([34]) như ngọn đèn leo lét trong đêm. Thế mà bây giờ cùng nam cực bắc ([35]) trong quốc nội đâu đâu cũng có bóng Cao Đài. Tên tuổi đã vang ra ngoại quốc như tiếng sấm mùa thu.([36]) Một ngọn đèn mờ bây giờ thành một guồng điện ([37]) sáng ngời, lối nọ ngõ kia rực lên như vừng ô ([38]) mới mọc. Sao lại nói ít nói nhiều được. Nhiều ít không phải là chính, mà tấm lòng giác ngộ mới chính hơn.
Xuân khí chỉ một hào, như quẻ Phục,([39]) đã phát ra ấm áp muôn loài. Một khí mạnh mẽ là xuân. Khí ấy không hình thái, danh vị, hương sắc; thế mà chan hòa trong vạn vật, vật nào cũng tươi. Nếu màu thì có sắc, nếu vị tất có hương. Sắc hương không phải là xuân mà ứng vào vật nào, giống nào thì vật ấy, giống ấy sẵn bản chất mà trưởng thành thêm lên. Vì vậy pháp đạo hiển hiện không ở hình thức nào nhất định, tùy theo khả năng từng người mà ban cho. Thứ ngọt được thanh, món béo được bùi, chất nồng thêm cay. Thì ai đó, Lão không đòi hỏi ở con người, mà ở lòng giác ngộ vậy.
Lòng giác ngộ mở ra rồi thì chừng đó không cần ai thúc đẩy mình, kiểm tra mình, mà mình tự đương ([40]) tất cả việc trong thiên hạ, gánh lấy trách nhiệm dụng đạo cứu đời.
Bây giờ các hiền đã thấy gì, nghe gì chưa? Nhơn loại hiện tình khốn khổ trăm chiều. Về vật chất đã đành hứng lấy muôn ngàn đau đớn khổ nhục, mà về tinh thần cũng như chừng đen tối hơn mực, linh hồn yếu đuối lờ mờ.
Nếu Thầy không đến kịp thì nạn vật chất qua phân,([41]) họa chiến tranh tiêu diệt, cơ xáo trộn tàn phá, mối thù ghét xâu xé giết hại lẫn nhau, đảng phái tương tranh, gây một trường máu xương khói lửa.
Nên các hiền sớm phải dọn mình ([42]) mà lãnh lấy hồng ân sứ mạng, dọn mình để xứng một chức sắc. Phải cố gắng mới cướp được công đầu. Đứng trang hướng đạo ([43]) phất cờ tiến tới, hàng ngũ chỉnh tề, quyền pháp uy nghi thánh đức. Phải hết lòng hết sức mới làm được sứ mạng Thầy trao, làm được công đầu để tên tuổi cho đời sau làm gương tu học.
Làm được hay không chỉ ở đức tin yếu hay mạnh. Đức tin như Gióp ([44]) mới xứng một bậc Thiên ân. Làm được việc phi thường quán nhứt trong thiên hạ, không phải chỉ cậy có tài có sức. Như Thánh Nữ Jeane d’Arc dẹp giặc Anh,([45]) như Hưng Đạo đuổi quân Mông Cổ,([46]) không phải sức mạnh ngang bằng mà ở lòng quân dân nhất trí.
Bây giờ Lão muốn Hội Thánh Truyền Giáo có một tổ chức vững vàng, dù chưa được lành mạnh trọn vẹn cũng phải tương đối tốt đẹp. Muốn tốt đẹp đòi hỏi ở hàng ngũ Thiên ân hướng đạo phải hiến thân tâm lên đường sứ mạng, đừng nhúng tay vào danh lợi thế tình. Mặc dù sống còn ăn ở, còn giao lân tình lý, nhưng ăn cần phải trong sạch, bám lấy công sức làm ra, không nên bán rẻ giá trị con người, làm mờ đạo pháp; ở còn đi lại với đời, nhưng với mạnh yếu thị phi đừng tranh hơn tranh phải.
Nói đến hướng đạo thì người hướng đạo cũng cần ly gia cát ái ([47]) để rảnh tay yên dạ lo lấy gánh nợ quần sinh.([48]) Nhưng đã lo được cho quần sinh xã hội mà nhà mình không lo, không lẽ để hư hại tồi tàn? Vì muốn xây dựng một đời mới cao quý tốt đẹp cũng phải lấy gia đình làm đơn vị chính. Nhiều đơn vị tốt đẹp cộng thành một xã hội lành mạnh, một quốc gia hùng cường, một nền thế đạo vững chắc, thì sao lại không lo gia đình được. Nên Lão cũng không buộc ai bỏ gia đình, nhưng có lo cũng đừng quá lệch, vì lệch thì phạm phải tội mất thăng bằng. Đã mất thăng bằng thì trái với công bình đạo pháp.
Vậy tình huyết thống, nợ trái oan cần phải xử xong để trọn đạo làm người. Song người hướng đạo không phải của gia đình mà là người của Giáo Hội, không nặng việc nhà bỏ việc đạo. Nếu còn hoàn cảnh đặc biệt cũng cần thu xếp gọn gàng để giá trị người Thiên ân được trở nên mạnh mẽ.
(. . .)
Lão chào chư đệ, chư muội.
([6]) tế độ 濟渡 (saving sb): Cứu vớt con người khỏi bể khổ sông mê, giống như đưa thuyền đến vớt kẻ chết đuối chở sang bờ bên kia. (Tế là qua sông, đồng nghĩa với độ.) quần linh 群靈 (all souls): Các linh hồn; đồng nghĩa với quần sinh 群生, chúng sinh 眾生 (all living beings, all human beings), vì mỗi người là một điểm linh quang chiết từ Thượng Đế (khối Đại Linh Quang).
([17]) cứu chuộc (cứu thục 救贖: redeeming sb, redemption): Cứu 救 là cứu nguy, cứu thoát (rescuing sb, saving sb). Chuộc (từ thuần Việt, chữ Nho là thục 贖) nghĩa là đem một món gì ra đánh đổi một hình phạt (lấy công chuộc tội; chữ Nho là tương công thục tội 將功贖罪: redeeming one’s crime[s] by meritorious acts).
Trong Nhị Kỳ Phổ Độ, cơ cứu chuộc mở ra khi Đức Giê-su hy sinh trên thập giá, lấy mạng sống của Chúa làm giá chuộc (thục giá 贖價: ransom) cho tội lỗi chúng sinh (xem Mát-thêu 20:28 và Mác-cô 10:45). Cứu chuộc và giá chuộc là thuật ngữ đạo Chúa.
Trong Tam Kỳ Phổ Độ, cơ cứu chuộc mở ra khi Đức Chí Tôn phế Bạch Ngọc Kinh xuống trần mở đạo Cao Đài với đại nguyện trước Công Đồng Tam Giáo rằng lập Đạo không thành thì Đức Chí Tôn không trở về ngôi vị cũ.
gồm một hào dương (gạch liền) nằm dưới cùng, phía trên là năm hào âm (gạch đứt). Quẻ Phục nói đến hai vấn đề: Khí dương hồi phục; đạo lý hồi phục ở lòng người.
([44]) Gióp (Job): Theo Cựu Ước, ông Gióp ở đất Út (Uz) là người vẹn toàn và ngay thẳng, kính sợ Thiên Chúa và lánh xa điều ác. Xa-tan (Satan) nói với Thiên Chúa: “Ngài cứ thử giơ tay đánh vào mọi tài sản của nó xem, chắc chắn là nó nguyền rủa Ngài thẳng mặt.” (Gióp 1:11)
Được Thiên Chúa cho phép, Xa-tan bèn ra tay thử thách ông Gióp. Trong một ngày, ông liên tiếp nghe bốn tin dữ: (a) Dân Sơ-va (the Sabeans) cướp hết bò và lừa, người làm của ông bị giết; (b) Chiên và dê cùng một số người làm bị chết cháy; (c) Người Can-đê (the Chaldeans) cướp lạc đà, giết người làm của ông; (d) Con trai và con gái ông đang ăn tiệc thì nhà sập đè họ chết.
Trước bốn việc dữ xảy đến dồn dập, ông Gióp vẫn không một lời trách móc, không hề phạm lỗi với Thiên Chúa. Ông xé áo, cạo đầu, sấp mình xuống đất, sụp lạy, và nói: “Thân trần truồng sinh từ lòng mẹ, tôi sẽ trở về đó trần truồng. Thiên Chúa đã ban cho, Thiên Chúa lại lấy đi. Xin chúc tụng danh Thiên Chúa. - Naked I came from my mother’s womb, and naked I will depart. The Lord gave and the Lord has taken away. May the name of the Lord be praised.” (Gióp 1:21)
([45]) Jeanne d’Arc (Trinh Đức 貞德: Joan of Arc): Sinh ngày 06-01-1412 trong một gia đình nông dân ở phía đông nước Pháp, hy sinh ngày 30-5-1431, cô là nữ anh hùng nước Pháp trong cuộc chiến tranh dài cả trăm năm giữa Pháp và Anh. Được ơn Trời dẫn dắt giúp giải phóng nước Pháp, cô chỉ huy quân Pháp đánh quân Anh, thắng một số trận quan trọng trước khi bị quân Anh bắt giữ. Vì Pierre Cauchon (giám mục người Pháp) xét xử gian dối, cô bị vu là phù thủy và bị thiêu sống lúc mười chín tuổi. Sự nghiệp của cô gói gọn trong hai năm cuối đời (một năm chiến đấu và một năm bị cầm tù).
Dưới giáo triều Callixtus III, ngày 07-7-1456, cô được tuyên bố vô tội (innocent), là vị tử đạo (martyr). Năm 1457, Pierre Cauchon (chết năm 1442) bị Giáo Hoàng Callixtus III ra vạ tuyệt thông (excommunicated). Jeanne d’Arc được Giáo Hoàng Pius X phong chân phước (beatified) ngày 18-4-1909, rồi được Giáo Hoàng Benedict XV phong thánh (canonised) ngày 16-5-1920.
